این گزارش به بررسی و تحلیل میزان درآمدهای مالیاتی و سهم آنها از کل درآمدها و منابع عمومی دولت طی سالهای 1390 تا 1398 پرداخته است. سهم درآمدهای مالیاتی از کل درآمدهای دولت در سالهای مختلف با نوسان همراه بوده و پس از افزایش در سال 1391، در سال 1392 کاهش یافته و مجددا در سال 1393 افزایش یافته و 1393 به 70 درصد از کل درآمدهای دولت رسیده است. اما در سالهای بعدی این سهم کاهش یافته و به 65.7 درصد در سال 1397 تنزل نموده است. اما در لایحه بودجه سال 1398 کل کشور، سهم درآمدهای مالیاتی از کل درآمدهای دولت مجددا افزایش یافته و پیشبینی شده است که درآمدهای مالیاتی 73.6 درصد از کل درآمدهای دولت را در سال آینده تشکیل دهند. در طول سالهای 1390 تا 1395، درآمدهای مالیاتی به طور میانگین 67 درصد از درآمدهای عمومی دولت در بودجه مصوب را تشکیل دادهاند اما این نسبت در عمل به میزان 3 درصد بیشتر بوده و 70 درصد از درآمدهای عمومی تحققیافتهی دولت را درآمدهای مالیاتی تشکیل داده است. طی سالهای 1392 تا 1395 همواره نسبت درآمدهای مالیاتی از کل مالیاتهای وصولشده بیشتر از نسبت مصوب بوده است.
شاخص نسبت درآمدهای مالیاتی به هزینههای جاری در لایحه بودجه سال 1398 کل کشور 0.48 می باشد یعنی پیشبینی شده است که معادل 48 درصد از هزینههای جاری از محل درآمدهای مالیاتی تامین شده و مابقی آن از محل فروش داراییها و ثروتهای ملی جبران گردد. این شاخص در قوانین بودجه سالهای 1390 تا 1397 نیز همیشه کمتر از 50 درصد بوده است. این مسئله نشان میدهد که دولت در جهت پوشش هزینههای جاری خود از محل درآمدهای مالیاتی روندی کند و همراه با نوسان را طی نموده است
در مجموع در قوانین بودجه سالهای 1390 تا 1397 و لایحه بودجه سال 1398، 34/34 درصد از درآمدهای مالیاتی از محل مالیات اشخاص حقوقی تامین شده است که بیشترین نسبت درآمدهای مالیاتی را تشکیل میدهد. در مقابل، کمترین سهم درآمدهای مالیاتی با 05/3 درصد مربوط به مالیات بر ثروت است. مالیات اشخاص حقوقی عمدتاً به اشخاص حقوقی دولتی و غیردولتی، شرکتهای دولتی و نهادها و بنیادهای انقلاب اسلامی مربوط میشود. اما در 9 سال اخیر، مالیات تعیین شده برای نهادهای مذکور، به طور متوسط تنها 0.18 درصد از کل درآمدهای مالیاتی دولت را تشکیل داده است.
|